فیلم | تجلی صفت رحمت الهی در امیرالمؤمنین(ع)

محمدعلی انصاری، مفسر قرآن کریم در نهمین قسمت از درس‌گفتار «امیر ملک سخن» که پیرامون فضائل امیرالمؤمنین(ع) می‌پردازد؛ می‌گوید:

یکی از برجسته‌ترین صفاتی که خداوند در کلام خویش برای معرفی ذات اقدس خود به کار می‌برد، صفت «رحمت» است. در آغاز ۱۱۳ سوره از قرآن کریم، عبارت مبارک «بسم الله الرحمن الرحیم» آمده که مشتقاتی از واژه «رحمت» در قالب «رحمان» و «رحیم» را در خود جای داده است؛ «رحمان» اشاره به رحمت گسترده و همگانی الهی دارد و «رحیم» ناظر بر رحمت خاص و ویژه خداوند است. این ترکیب، در همان ابتدای سوره‌ها جلوه‌ای از مهر و رحمت بی‌پایان الهی را به تصویر می‌کشد.

در سراسر آیات قرآن، بدون تردید، بیشترین صفتی که برای خداوند ذکر شده، همان صفت رحمت است. این امر نشان می‌دهد که رحمت، جوهره ارتباط خداوند با بندگان خویش است و بنیان بسیاری از مفاهیم دینی و اخلاقی نیز بر این اصل استوار است. از سوی دیگر، پیامبر گرامی اسلام(ص) نیز در قرآن به عنوان پیامبری معرفی می‌شود که وجود او سراسر مایه رحمت برای جهانیان است. در آیه شریفه «و ما أرسلناک إلا رحمةً للعالمین»، خداوند پیامبر اسلام را رحمتی برای همه عالمیان معرفی می‌کند. او پیامبری است برای همه نسل‌ها و تمامی اقوام؛ پیامبری که رسالتش فراتر از زمان و مکان است و با رحمت، انسان‌ها را به کمال می‌رساند.

در امتداد این مسیر، برترین شاگرد مکتب قرآن و پیامبر، یعنی امیرالمؤمنین علی بن ابی‌طالب(ع)، نیز تجلی و مظهر رحمت الهی و رسالت نبوی است. شخصیت حضرت علی(ع) به‌عنوان نخستین خروجی مکتب پیامبر و اولین ثمره قرآن، نشان از پیوند عمیق ایشان با جوهره رحمت الهی دارد. او جلوه‌ای کامل از آموزه‌های قرآنی و مظهر عملی آن است؛ چنان‌که خود می‌فرماید: «أدبنی رسول‌الله أربعین سنة» (رسول خدا مرا چهل سال تربیت فرمود). بنابراین، امیرالمؤمنین(ع) را می‌توان نه‌تنها تجلی قرآن دانست، بلکه پیوسته و یکی‌شده با حقیقت قرآن. همان‌گونه که قرآن، نمایشگر رحمت الهی است، علی(ع) نیز مظهر آن رحمت در قالب انسان کامل است.